Kitâbiyat yazıları İslam Araştırmaları Dergisi’nin kapsamına giren konular üzerine yazılmış akademik bir çalışmanın analiz edilip değerlendirildiği yazılardır. Kitâbiyat bölümündeki amaç kitabı özetlemek veya içindekileri ana hatlarıyla anlatmak değil kitabın eleştirel bir analizini sunarak okuyucuyu eser hakkında bir fikir sahibi kılmaktır. Yazı süreçleriyle ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda sunulmuştur.
1. KİTAP SEÇİMİ
- ● Kitap geniş anlamda İslam araştırmaları alanıyla ilgili akademik bir çalışma olmalıdır (muhataplarının genel kitle olması da mümkündür). Araştırma, ders kitabı, derleme, sözlük, ansiklopedi, katalog yayını, tercüme, tenkitli neşir vb. farklı türden çalışmalar incelenebilir.
- ● Son 5 yılda yayınlanmış telif veya çeviri eser olmalıdır.
- ● Alanında yetkin bir yazarın (veya yazarların) eseri olmalıdır.
2. OKUMA SÜRECİ
- ● Kitabın temel tespit ve iddiaları, varsayımları, öngörüleri not alınmalıdır.
- ● Kitabın konu tertibi ve fiziki özellikleri incelenmelidir.
- ● Kitabın okunmasına yardımcı olacak dizin, harita, kısaltmalar, kaynakça gibi kısımları incelenmelidir.
3. YAZIYA HAZIRLIK SÜRECİ
- ● Kitabın hedefi ve hedef kitlesi nedir? Kitap mevcut bilgiyi mi sunmaktadır yoksa bir iddiası var mıdır? Kitap hedefine ulaşmış mıdır?
- ● Kitabın alana katkısı nedir? Alanla ilgili güncel tartışmalara ne ölçüde hitap ediyor?
- ● Kitabın hareket noktası ve bakış açısı nedir?
- ● Kitap iyi yazılmış mı? Yazarın dil ve üslubu başarılı mı? Alanın terimlerini yerli yerinde kullanmış mı?
- ● Konular kitabın hedefi doğrultusunda yeterince işlenmiş mi?
- ● Dipnot, bibliyografya, tarih vb. bilgiler doğru mu?
- ● Temsil, örnek, şekiller, harita, dizin vb. unsurlar var mı, varsa yardımcı oluyor mu? Yokluğu eksiklik mi?
4. YAZI ŞEKİL VE MUHTEVASI
- ● En üstte kitabın başlığı, tam künyesi ve diğer bilgileri (sayfa, ekler, ISBN) yer almalıdır. Bu bilgiler, derginin son sayısında yayımlanmış kitâbiyat yazılarındaki formata uygun olarak yazılmalıdır.
- ● Yazının sonunda yazarın adı, unvanı, görev yeri ve Orcid ID numarası uygun biçimde yazılmalıdır. Eksik bilgi içeren veya derginin formatına uygun olmayan yazılar değerlendirmeye alınmadan sahibine iade edilir.
- ● Genel makale yazımı için gerekli olan dilbilgisi ve imla kurallarına özen göstermek kitap değerlendirme yazıları için de geçerlidir.
- ● Yazılacak metnin hacmi 1000-1500 kelime arasında olmalıdır. Daha kısa veya daha uzun olmamasına dikkat edilmelidir.
- ● Değerlendirme yazısının şu alanlarda bilgi vermesi beklenir:
- 1. Kitabın hedef kitlesi
- 2. Kitabın tezi, yazarın hedefi ve temel iddiası
- 3. Kitabın literatürdeki yeri
- 4. Kısa özet ve analizi
- 5. Kullanılan (birincil ve ikincil) kaynaklar
- 6. Kitabın güçlü yanları ve zayıf yönleri; kitabın katkısı, geliştirilebilecek yönleri
- 7. Kısaca yanlış ve eksik görülen hususlar.
- ● Yazar ve kitabın arka planı ile bilgiler vermek metni zenginleştirebilir, fakat yazarın biyografisini vermek yazıyı uzatır, bunun yerine yazarın hayatından sadece kitabın içeriği ile ilgili kısımlar verilebilir.
- ● Kitap değerlendirme yazısında izlenen plan kitap ile aynı paralellikte olmak zorunda değildir. İçindekiler kısmını esas almak yerine kitabın ana hedefini, bölümlerin ortak ve farklı yönlerini dikkate alan bir yazı yazılabilir.
- ● Etkileyici bir giriş, metnin okunmasına yardımcı olur. “Bu kitap...” vb. şekilde başlayan cümlelerden uzak durmak gerekir. Kısa ve anlaşılır cümleler okuyucuya hedeflenen mesajı daha etkili iletir.
- ● Okuyucunun konu hakkında hiçbir bilgisi olmadığı varsayılarak, konuya has terminolojiyi asgari düzeyde kullanmak gerekir.
- ● Kitaptaki eksiklik ve boşluklar üzerinde fazla vurgu yazının amacını saptırabilir. Küçük eleştirilerle kısaca değinmek yeterlidir.
- ● Değerlendirme yazarının, metni kendi cümleleri ile kurması ve kitaptan mümkün olduğunca az alıntı yapması daha iyidir. Ancak gerekli olan durumlarda kısa alıntılar yapılabilir.